Pojmovi haos i kosmos imaju grcko porijeklo, jezicki i filozofski gledano i nalazimo ih vec u orfejskim religijoznim sistemima i teogonijama, prije nego sto je grcka i evropska filozofija uopste pocela. Cisto da iskljucimo porijeklo nastalo iz Indijskog duha.
Filozofija nastala je iz religioznih sistema razmisljanja. U kulturi grcke antike primjecemo cudan fenomen, a to je da politesticnareligija nije bila religiozna. Obozavanje olimpijskih Bogova kroz poeziju. Dakle, poeticna religija. Olimpijski Bogovi nisu stvarali svijet, kosmos, samo su zivili kao besmrtni u kosmosu (Homer).
Pokret koji je bio slicniji danasnjoj religiji bio je kult Dionizeja, Boga vina.
U ovom kultu razvio se profundni misticizam.
Rituali ispijanja vina, opijanje i divlje emocije. Iz toga kasnije nastaje Orfejski rel. pokret- kao reformacija dionistickog kulta, koja je bila manje divlja. Rituali pijancenja zamijenjeni su aktivnoscu duha. I tada je filozofija postavaljala prava pitanja.
Sa nacelom poceo je Thales, a zavrsio Pitagoras, veliki filozof koji je revolucinirao filozofsko i naucno misljenje. Rodjen je na Samosu, 540 pne do max.537 pne.
Pitagoras je jako vazan, jer je iz orfejske religije razvio filozofiju sa dodatkom intelektualnih, rationalnih elemenata.
Njegova filozofija bila je ujedno i pocetak nauke. Sve sto nakon toga nastalo imalo je njegove korijene. Pitagoras, mislilac
koji je preuzeo nekoliko vaznih pojmova iz orfejizma ujedno im je dao novu racionalnu formu i oblik. Npr. pojam teorije-
strastvena kontemplacija, duhovno u/produbljivanje. Ili recimo entuzijazam-nastale iz dionizejskog rituala i znaci dopustanje ulaska Boga i ujedinjenje sa njim".
(Mislim da do haosa ovde dovodi isprespletanje religije i filozofije. Svako vidi bozanstvo na svoj nacin i tako dozivljava.)
Po B. Russel-u Pitagoras zauzima jedno od najvaznjih mjesta u cjelokupnoj Istoriji kulture, jer smatra da sav nastanak, razvoj trebaju element duhovne opijenosti i traze jake stvaralacke emocije, izvjesnu destrukciju racionalnog opreza kroz stvaralacku strast. Oprez versus strast, apolonisko versus dionizejsko, kao fundamentalna suprotnost, koji se prostire kroz cijelu istoriju i kulturu.
Haos pokazuje stanje stvari prije nastanka svijeta. Kosmos je za kasnije filozofe poput Pitagorasa do Arhimeda, bio naziv
svjetskog poretka koja je u sebi odslikavala sve prirodne pojave.
(Nije li i danas isto? Filozofsko pitanje... )
Haos-kosmos je anticka preteca dualiteta haosnog reda. To je bila jedna vazna tema akademije otvorene 400 pne sa strane Platona (429-348 pne), koja bila kontuirano aktivna do 529, prije nego sto je zatvorena sa strane kralja Justiana (pravedni :p) zbogrelig. nevjere. Moderna rijec haos u fizici i dr. prirodnim naukama, kao u matematici, ciste i primjenjene, znaci u sustini velika kompleksnost, nesto sto je tesko ili uopste ne moze u detalju biti shvaceno, kao ni opisano. Nesto sto se ne da opisati formulama matematicki- nepredvidjeno.
Npr.poredak brojeva, koji je tako komplikovan, da se ne moze izracunati ni pomocu formula ili kompjuterskim programima.
U ovakvom slucaju duzina alogaritma i kompjuterskog programa bila bi duga koliko i sam broj. Realan broj bio bi nepredljiv, a informacija nekompresibilna.
Karakteristika haosa:
Haos sadrzi fenomeme koji se ne mogu kompaktno opisati, dakle procese i strukture koje su nepredljive, kao i njihove same strukturei proces proracunjavanja.
Najveci dio procesa i struktura u univerzumu su haoticni i nepredvidljivi. Utoliko nam je predstava reda vrste utopije. Ali nista manje nego da postoji isto tako i red, na sto na ukazuju i nasi zivoti, civilizacija i tehnologija. Red isto tako spontano dovodi do nereda, pod izvjesnim okolnostima. Ovo je najveci misterij kosmosa.
,
) 