Vlasi u srednjovjekovnoj Hercegovini

[geralt]

Nisam nasao temu na forumu o ovome, tako da sam odlucio da otvorim novu. Nadam se da ce se voditi normalna diskusija i da ce se izbjeci moderno pogrdno koristenje ove rijeci

Prema vecini historijskih izvora, ne radi se o pridoslicama na ove prostore, vec o starosjediocima koji su tu duze od Slavena. Uprosteno, Vlasi zapadnog Balkana uglavnom poticu do romano-ilirskih starosjedioca koji su se povukli u planinske predjele tokom migracije Slavena na Balkan.

Najvecim brojem su bili koncentrisani na podrucju Hercegovine, posebno juzne i istocne. Tragovi njihovog prisustva su i danas prisutni po imenima sela i prezimenima (Vlahovici, Bobani), kao i tradiciji katuna i stocarskog nacina zivota koja je u Hercegovini ocuvana sve do 20. vijeka. Cesto se spominju u dubrovackim analima i kao pljackasi i kao trgovci iz dubrovackog zaledja, te je zabiljezeno da su kontrolisali trgovinu izmedju srednjovjekovne Bosne i Dubrovnika.

Jedna od bitnih zaostavstina srednjovjekovnih Vlaha u Bosni su upravo stecci, i najcesca i najstarija nalazista stecaka su upravo u juznoj Hercegovini. Takodjer, neostokavski dijalekt i gramatika koju je usvojio Vuk Karadzic i na kojoj su zasnovani bosanski, srpski, hrvatski i crnogorski jezik potice upravo sa navedenih prostora.

Diskusija o srednjovjekovnim hercegovackim Vlasima je neugodna za moderne nacionaliste iz sve tri etnije iz vise razloga. Prvi je njihovo izdvojeno etnicko porijeklo kao skupine odvojene od Srba, Hrvata i Bosnjaka. Npr. knez Grgur Nikolic 1415. nabraja Srbe, Vlahe i Raguzane kao odvojene grupe. Oni su takodjer odvojena grupa od smederevskih Vlaha koje su Osmanlije naknadno naseljavali na ovim prostorima. Jos jedan razlog je etnicka srodnost sa Albancima (koja se posebno "gadi" srpskim nacionalistima), te genetska odvojenost od srpskog i hrvatskog plemena juznih Slavena koji su naselili ove prostore u 7. vijeku. Bosnjackim nacionalistima opet smeta asocijacija da dio danasnjih Bosnjaka vodi porijeklo od istih Vlaha cije su samo ime s vremenom pretvorili u pogrdu i uvredu, kao i donekle odvojeno porijeklo bosanskih i hercegovackih Bosnjaka.

Ono sto je neupitno je to da danas "Vlasi" kao odvojena etnicka grupa na zapadnom Balkanu vise ne postoje, te da su se zavisno od religijske pripadnosti i lokacije izjasnili/asimilirali u Srbe, Hrvate, Bosnjake i Crnogorce. Prezime "Vlahovic" je prisutno i medju hercegovackim Srbima, i dalmatinskim Hrvatima, i Crnogorcima. Interesantno je da neki od najvecih srpskih i hrvatskih nacionalista iz 90-ih, Mate Boban i Vojislav Seselj, imaju prezimena vlaskog porijekla.

Opet kazem, ne zelim da se tema pretvori u nacionalisticko prepucavanje, vec se nadam da se barem malim dijelom moze ukloniti pogrdna asocijacija rijeci Vlah i razumjeti njihov doprinos bosanskohercegovackoj kulturi i identitetu. Ne zelim ni da se Hercegovci nadju prozvanim, jer i sam dijelom vodim porijeklo sa prostora o kojima govorim

[insomnia78]

Znaci svi smo bili vlasi

[zposao]

Pratim
Nadam se da neće biti glupih nacionalnih prepucavanja ni mitomanije.

[bhnapoleon1]

prof. Esad Kurtović ima radove o maltene svim vlaškim katunima

[Škobo Habu]

Znaci svi smo bili vlasi

Nismo. Ali je sasvim pogrešno smatrati da smo svi Slaveni.

Gro vlaškog stanovništva je slavenizirano, stopilo se sa novopridošlicama, baš kao šti su Avari i Sloveni stvarali plemenske saveze.

[dr socrates]

Vlasi nisu nikakva posebna etnička grupa već je to uopšten naziv za starosjedioce balkanskog poluostrva.Kada su Sloveni osvajali ove prostore nisu tu zatekli Ilire,Tračane i Kelte kao neke posebne etnije, već romanizovano stanovništvo koje je govorilo latinskim jezikom.
To stanovništvo su Sloveni nazivali Vlasima bez obzira da li je riječ o teritoriji današnje BiH,Srbije,Bugarske...To se može recimo uporediti sa nazivom Indijanac za svo starosjedelačko stanovništvo od Aljaske do Patagonije ili sa nazivom Mavar za stanovništvo sjeverozapadne Afrike.
Vlah označava starosjedioca i nema nikakvog relevantnog drugačijeg tumačenja tog imena.
Karakter i osobine Vlaha najbolje je opisao poznati srpski naučnik Jovan Cvijić koji iz političkih razloga u vrijeme kada je već formirana srpska nacija ne želi da upotrijebi taj naziv već izmišlja Dinarce i dinarski rasni tip.
Ovo je posebno osjetljiva tema jer Vlasima je nekada nazivano pravoslavno stanovništvo u BiH,a to se ponekad i danas čini ne znajući da ih time označava kao nekoga ko je starosjedilac na ovim prostorima.

[asurbanipal]

prof. Esad Kurtović ima radove o maltene svim vlaškim katunima

Zasigurno radi se o kapitalnim djelima prof. Kurtovića

[tovarish]

Tačno je da su balkanski Vlasi pripadnici različitih balkanskih etničkih grupa poput Ilira, Tračana, Kelta i da su mnogoj mjeri bili romanizirani. Međutim, može se reći da hercegovačko-crnogorsko-dalmatinsko-bosanski vlasi, tj. potomci Ilira izbjeglih u planinska područja tokom germanske i kasnije slaveno-avarske seobe ipak pripadnici jedne etničke grupe.

A pojam Vlah je u slavenski jezik ušao iz germanske riječi Wallach koja je označavala rimsko i romanizirano stanovništvo. Mada nisam siguran da li se odnosilo na sve Rimljane ili samo ove na Balkanu.

[dr socrates]

Vlasi nisu nikakva posebna etnička grupa već je to uopšten naziv za starosjedioce balkanskog poluostrva.Kada su Sloveni osvajali ove prostore nisu tu zatekli Ilire,Tračane i Kelte kao neke posebne etnije, već romanizovano stanovništvo koje je govorilo latinskim jezikom.
To stanovništvo su Sloveni nazivali Vlasima bez obzira da li je riječ o teritoriji današnje BiH,Srbije,Bugarske...To se može recimo uporediti sa nazivom Indijanac za svo starosjedelačko stanovništvo od Aljaske do Patagonije ili sa nazivom Mavar za stanovništvo sjeverozapadne Afrike.
Vlah označava starosjedioca i nema nikakvog relevantnog drugačijeg tumačenja tog imena.
Karakter i osobine Vlaha najbolje je opisao poznati srpski naučnik Jovan Cvijić koji iz političkih razloga u vrijeme kada je već formirana srpska nacija ne želi da upotrijebi taj naziv već izmišlja Dinarce i dinarski rasni tip.
Ovo je posebno osjetljiva tema jer Vlasima je nekada nazivano pravoslavno stanovništvo u BiH,a to se ponekad i danas čini ne znajući da ih time označava kao nekoga ko je starosjedilac na ovim prostorima.

[bhnapoleon1]

Djelomično korijenski vezano za tok rasprave u ovoj temi , preporuka za čitanje Ilirski i ilirskoslavenski identitet od Salmedina Mesihovića

[Moenx]

Interesantno